تاریخچه و نقشه جامع شهر بندر ماهشهر در ویکی خبرنگاران - پرسینا بلاگ

به گزارش خبرنگار حوزه سفر و جهانگردی گروه اجتماعی خبرگزاری خبرنگاران, بندر ماهشَهر شهری است که در جنوب استان خوزستان کشور ایران با طول جغرافیایی 49 درجه و 13 دقیقه و عرض جغرافیایی 30 درجه و 33 دقیقه واقع شده است. شهر ماهشهر، مرکز شهرستان بندر ماهشهر است. ارتفاع این شهر از سطح دریا حدود 3 متر می باشد. ماهشهر کنونی شامل دو بخش می باشد، ماهشهر قدیم و دیگری موسوم به ناحیهٔ صنعتی. بندر ماهشهر دارای مساحت 2713 هکتار می باشدکه پس از اهواز، دزفول و بهبهان وسیع ترین شهر خوزستان است. بندر ماهشهر دارای 372 هکتار بافت فرسوده است که مساحت زیادی می باشد و حدود 15٪ کل مساحت شهر است.

شهرهای اطراف آن شامل:از شمال به اهواز، از غرب به شادگان، از شرق به رامشیر و امیدیه و از جنوب به خلیج فارس و از جنوب شرق به هندیجان ختم می شود. بندر ماهشهر همچون شادگان از معدود شهرهای ایران است که دارای خور - شاخه هایی از دریا که به خشکی منشعب می شوند - می باشد که مهم ترین آن ها خور موسی نام دارد که از نظر استراتژیک و اقتصادی بسیار حائز اهمیت است. خور موسی که در جنوب بندر ماهشهر قرار گرفته، دارای انشعابات زیادی است و یکی از این انشعابات از وسط شهر بندر ماهشهر می گذرد. البته در گذشته شاخه های دیگری هم در شهر داشته ولی از بین رفته اند. یکی از شاخه هایی که از بین رفته شاخه ای بوده که از خور اصلی شهر - که هنوز موجود است - آغاز و به تقاطع خیابان های باهنر و چمران کنونی ختم می گشت. (مردم بومی به آن سده می گفتند).

این شهر در 5 کیلومتری بندر امام خمینی و 95 کیلومتری آبادان و 90 کیلومتری اهواز قرار گرفته است.

از نقاط نزدیک به شهر می توان به بندرگاه، خور غزاله، خور سمایلی، کشتارگاه، شهرک طالقانی، کمپ پاپلین، شهرک شهید رجایی، شهرک صنعتی بندر ماهشهر، شهرک مدنی، شهرک بعثت (ممکو)، شهر چمران (جراحی)، منطقه ویژه اقتصادی بندر ماهشهر، اسکله بندر امام خمینی، سه تلون، تل کافرون و تل شکار اشاره نمود. منطقهٔ ویژهٔ اقتصادی بندر ماهشهر - شامل چندین پتروشیمی به نام های فجر (یوتیلیتی)، تخت جمشید، اروند، امیرکبیر، بوعلی سینا، خوزستان، رجال، تندگویان، غدیر، فن آوران، کارون، لاله، مارون و نوید زر شیمی - می باشد که بندر ماهشهر را به مهم ترین پایگاه پتروشیمی در ایران تبدیل کرده است.

تاریخچه بندرماهشهر

شهرستان بندرماهشهر یکی از بنادر قدیم کرانه خلیج فارس می باشد. این شهرستان در زمان ساسانیان و در سال 231میلادی در زمان اردشیر اول با نام ریواردشیر که بعدها ریشهر نامیده شد بنا گشت.

در سفرنامه ها و تواریخ متعددی از ماهشهر با نام هایی همچون مه رویان، ماچول و معشور سخن به میان آمده است.

در سفرنامه ناصر خسرو قبادیانی(394-481قمری) اینگونه گفته شده، از آنجا (عبادیان یا آبادان) پس از طی ده فرسنگ به شهر مه رویان(ماهشهر) رسیدیم. شهری بزرگ است بر لب دریا نهاده بر جانب شرقی و بازاری بزرگ دارد و جامعی نیکو اما آب ایشان از آب باران، چاه و کاریز نبود که آب شیرین دهد. ایشان را حوض ها آبگیرها باشد که هرگز تنگی اب نبود و درآنجا سه کاروانسرای بزرگ ساخته اند هر یک از ان چون حصاری است محکم و عالی، در مسجد ادینه آنجا بر منبر نام یعقوب لیث دیدم نوشته. پرسیدم از یکی که حال چگونه بوده است گفت که یعقوب لیث تا این شهر گرفته بود و لیکن دیگر هیچ امیر خراسان را قوت نبوده است. در این تاریخ که من آنجا رسیدم این شهر به دست پسران اباکالنجار بود که ملک پاریس بود. و خواربار یعنی ماکول این شهر از شهرها و ولایت ها بردند که آن جا جز ماهی چیزی نباشد و این شهر باجگاهی است و کشتی بندان، چون از آنجا به جانب جنوب بر کنار دریا بروند ناحیت توه و کازرون باشد و من در این شهر مه رویان بماندم به سبب آنکه بگفتند راه ها نا ایمن است از آن که پسران اباکالنجار را با هم جنگ و خصومت بود و هر یک سری می کشتند و ملک مشوش گشته بود.

همانطوری که در متن بالا ذکر شده فاصله عبادیان یا آبادان تا مه رویان 10 فرسنگ بوده، که حدود 70 کیلومتر راه میشود و چون از راه آبی توسط کشتی طی شده، جایی حوالی ماهشهر کنونی می باشد.

تاریخ نویسانی همچون حمزه اصفهانی نام پیشین این شهر ریواردشیر (ریشهر) نوشته اند. همچنین نوشته اند که گروهی از دبیران ساسانی پس از فتح تیسفون به دست عرب ها، به ریشهر (ماهشهر) پناه بردند.

اچول منطقه ای سرسبز بوده چنان که ابن بطوطه جهانگرد اندلسی در سفرنامه خود نوشته است: از بندر ماچول تا هندوان در زیر سایه درختان راه می رفتیم و در روز روشن از انبوهی درختان کم تر نور آفتاب را می دیدیم. هندوان در این جا نام دیگر هندیجان است.

ابن بطوطه، این بندر را ماچول نامیده که به نظر سلطانی بهبهانی، همان معشور است که از عشر (گمرک) گرفته شده است. به نوشتة ابن بطوطه، ماچول شهر کوچکی بوده با زمینهای شوره زار و بدون درخت و سبزه، و دارای یکی از بزرگترین بازارها بوده و از رامز (رامهرمز) به آنجا حبوبات می برده اند، و از ماچول تا رامز از طریق بیابان سه روز راه بوده است.

بندر معشور (ماهشهر) در دوره صفویه و بعداز آن اهمیت چندانی نداشته و اسمی از آن در کتب تاریخی و جغرافیایی نیامده است. کُرزُن که در اواخر دوره قاجاریه به جنوب ایران سفر کرده بود، بندر معشور را بندری حقیر دانسته که نام و نشان سابق خود را از دست داده معرفی می کند.

در اوایل قرن چهاردهم شمسی، اواخر قرن نوزدهم میلادی، ماهشهر بندر کوچکی بود که از آنجا کشتیهای محلی کالاهای وارداتی و صادراتی را برای قبایل عرب همسایه حمل می کردند. کازرونی فاصله آن را تا دریا یک فرسنگ و نیم می داند.

نام کهنی که پس از آن در متون برای این شهر دیده می شود ماچول است. این نام بعدها به صورت ماشول و معشور درآمده و سپس با تصویب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سال 1344 شمسی نام آن به ماهشهر تغییر یافت. مردم بومی به آن مه شور(یا معشور) می گویند.

معشور واژه ای عربی است که از دو بخش مع و شور تشکیل شده است. معشور اسم مفعول بوده و چون این بندر در گذشته دارای تجارت، صادرات و واردات بوده و اقتصادیات گمرکی را همانند بصره ده به یک می پرداخته ، نامش بدین صورت نهاده شده است.

از آثار تاریخی آن بقایای عمارات مخروبه ای به نام تل کافران ، تل شِکال ، آب انبارها و چاههای سنگ چین شده فراوان، و خرابه های آبادی ریشهر در حوالی شمال شرقی بندر ماهشهر است اشاره نمود.

تاریخ معاصر

بندر ماهشهر با احداث راه آهن سراسری و تأسیس و توسعه بندر شاپور(امام خمینی ره) در اوایل حکومت پهلوی جان دوباره گرفت. پس از آن، به این بندر برای صدور نفت خام توجه شد و بتدریج با کشیده شدن لوله های نفت ـ که نفت را از آغاجاری به پالایشگاه آبادان و از آنجا به بندر ماهشهر می رساند ـ و با ایجاد مخازن نفت، روبه آبادانی گذاشت.

صدور نفت خام از این بندر در 1324 ش آغاز شد. در 1337 ش، شرکتهای عامل نفت ایران بندر دیگری برای صدور نفت خام در جزیره خارک ایجاد کردند و سپس با اجرای طرحی به نام چم ، بندر ماهشهر به دلیل موقعیت جغرافیایی ممتاز در کنار خور موسی و دسترسی بهتر نفتکشها برای حمل و صدور فرآورده های نفتی پالایشگاه آبادان انتخاب و به بندری مجهز و امروزی تبدیل گشت.

در 1338 ش، نفت منطقة آغاجاری با خطوط لوله به این بندر ارسال و از آنجا به خارج از کشور صادر می شد . امروزه به جای آنکه نفت خام منطقة آغاجاری به بندر ماهشهر انتقال داده شود، فراورده های نفتی آبادان از طریق خط لوله به این مرکز حمل می شود.

انتهای پیام/

پریها: پریها | اخبار، سرگرمی، ورزش، فال، پزشکی، سینما